Musul, 1667 depreminde büyük hasar gördü. Ardından veba salgını başlayınca, halk kitleler halinde göç etmek mecburiyetinde kaldı. Osmanlı Devleti, sınırına 25 kilometre uzakta bulunan Musul halkına kucak açtı ve sığınan Musul Türkmenlerini toprakları içerisinde çeşitli bölgelere yerleştirdi.
Konya valiliğine gönderilen Musul Türkmenlerinin bir kısmı da Niğde bölgesinde Bor, Aksaray ve Melendiz’e yerleştirildiler. Bu yerleştirilen ailelerden birinin oba reisi olan Adil dede şimdiki adıyla Koyunlu olan bölgeye yerleşti. Musul’dan gelen Adil dede ADİL MUSUL adında kendi köyünü kurdu. Adil Musul’un kuruluş tarihi resmi kayıtlarda 1668 olarak görülmektedir. Adil Musul köyü 1831 yılında Osmanlı arşivinde 400 haneye kadar ulaştı. Kapadokya kültürünün arasına yerleşen Adil dedenin obası zamanla devlet kayıtlarında da köy statüsünü aldı.
Köyümüz o dönemde nüfus olarak Rumların çoğunlukta olduğu Fertek ve Fesleğen, Hristiyan halkın çoğunlukta olduğu İlasan ve Dermoson bölgesinin ortasında bulunmaktaydı. Bulunduğu mevki itibariyle Niğde’nin merkezinden Toros Dağları ve Bor ilçe ardına kadar çok büyük bir alanı rahatça görebilen bir yerdedir. Dolayısıyla devletin Adil dedemizi bölgeye rastlantı eseri değil, bölge nüfusunun müslümanlaştırılması için özellikle yerleştirdiğini görmekteyiz. Adil dedemiz ile yola çıkan Türkmen ailelerden bazıları Konya’da, bazıları Pozantı sırtlarında ve Niğde Güllüce’de bulunmaktadır.
Adil-Musul ismi zaman içinde bölge şivesi ile Adırmusun şeklinde telaffuz edilmeye başlanmıştır. Köylümüz rençberlikte de çalışkan bir köylüdür. 19. yüzyılda bölgeden esinlenerek köyümüzün önlerinde üzüm bağları oluşturulduğunu görmekteyiz. Köylümüz köy etrafındaki gerek köye ait arazileri gerekse diğer köylerden bireysel olarak satın alınan arazileri tarım arazisi olarak asırlarca en verimli şekilde kullanmayı bilmiştir. Teşker, Gala, Gölağan mahalleleri köyümüzün ilk yerleşim yerleridir. Köyümüz Osmanlı zamanında Fertek nahiyesine bağlı olup, Fesleğen, İlasan, Dermoson köyleri arasında en fazla nüfusa sahip köydü.
Köyümüz yerleşim olarak kiler dediğimiz toprak içinde oyularak yapılmış odalar ile kuruldu. Girişe taştan örülen kapılar konup toprak odalar yapıldı. Daha sonra birbirlerine bitişik kerpiç ve taş evler yapıldı. Evlerden birbirine geçişler sağlandı. Zamanın eşkıyalarına karşı bu bir tedbirdi. İlk yapılarda evlerin giriş katlarına ahır ve yanına erzak odası yeri, ikinci katına da ahırın üstüne oturma odası ve yatak odası yapıldığını görmekteyiz. Her evin altında kiler odası diğer eve çıkan dar tüneller görmemizde mümkün. Kiler odalar zamanında sığınma amaçlı yapılıp sonradan hayvanların barınma yeri, erzak odası, ardiye olarak kullanılmaya başlandı. Köy içinde uzun kilerler görmekte gayet doğal. Hatta yol yapımında rastlanan bazı tünel ve geçitler belediye tarafından kapatılmıştır. Zamanla Koyunlu’da Kapadokya mimarisi ile taş yapıyı birleştirilip, döneme göre en kullanışlı yapı şekillerinin uygulanmış olduğunu, asma kat, hezen ve köşe taşı gibi unsurların sık kullanıldığını görmekteyiz. Nevşehirli, Fertekli, Dermosonlu, Fesleğenli taş ustalarının köyümüz mimarisine katkısı asla küçümsenemez. Göleğan camiinin üstündeki bazı evlerdeki kiler ve yalak oyma işçiliğinin 1700’lü yıllardan önceye ait olduğu görülmektedir.
Gerek Osmanlı devletimizin gerekse Türkiye Cumhuriyeti devletimizin 15 Temmuz darbe teşebbüsü de dahil tüm zor zamanlarında cephede askeri olan köyümüzün her hanesinde gazilerimiz ve şehitlerimiz mevcuttur. Bu toprakları bize vatan yapan cennet mekan tüm şehit ve gazilerimizi göğsümüzde madalya gibi taşıyoruz. Allah hepsinden razı olsun. 1926 yılında belde olarak ilk belediye başkanlık seçimlerini yapan Devlet-i Aliye’nin koyunu, yünü, halısı meşhur olan Türkmen köyü Adil-Musul, 1946 itibariyle yeni devletimiz olan Türkiye Cumhuriyetinin Koyunlu Köyü olarak yoluna devam etmiştir.
Cumhuriyet sonrası köyümüzün önce kendine yetmeye sonrada kendi yolunu çizmeye başladığını görüyoruz. Her ev halı atölyesi, her kadının birer sanatçıya dönüştüğü süreç köyü zenginleştirdiği gibi yeni bir hikâyenin doğuşuna da haberciydi.
Önce Niğde ve civar pazarlarda halıcılık yapan köylümüz, zaman içerisinde büyükşehirlere göçüp, halıcılık, baharatçılık ve bilumum ticari faaliyetlere başlayarak yeni bir sayfayı açmıştır. Büyükşehir tecrübeleri gelişen ve sermayeleri büyüyen işadamlarımız bu kez büyükşehirlerde bir araya gelerek, köyümüzde yatırım yapma kararını almışlar ve iç Anadolu’nun iftiharı olan BİRLEŞİK KOYUNLULULAR MENSUCAT ANONİM ŞİRKETİNİ kurarak, “KOYUNLU HALI”larını Niğde’de üretmeye başlamışlardır. Bu büyük hamle devletin tüm kademelerinde büyük teveccüh görmüştür. Bu yatırım Niğde’mizin her ailesine direkt ya da dolaylı maddi kazanç olmuş, ülkemizin her hanesine de dönemin en güzel ve kaliteli halılarını sunmuştur. Koyunlulular şimdide ülkemizin her şehrinde ticari faaliyetlerine devam etmekte, iş yaptıkları tüm sektörlerde adlarını güven ve tecrübe ile duyurmaya devam etmektedirler.
Köyümüzün sivil toplum kuruluşu olan derneğimiz 2002 yılında kurulmuştur. Mehmet GÜNEŞ beyefendinin kurucu başkanlığını yaptığı derneğimize sonrasında sırasıyla Hasan SARIÇAM ve Ömer DOĞANLAR beyefendiler başkanlık etmişlerdir. İlk günden bu yana köyümüz ve köylümüz ile ilgili çok sayıda organizasyon ve hizmete imza atan derneğimiz, faaliyetleriyle hemşerilerimizin dayanışma merkezi olarak köy tarihinde yerini almıştır. Derneğimiz hâlihazırda fedakâr hemşerilerimiz tarafından köyümüze ve köylümüze hizmetine devam etmektedir.
Köyümüz hakkındaki bazı bilgiler kronolojik olarak şu şekildedir;
* 1926 İlk Belediye Seçimi
* 1938 Köye Sel Gelişi - İnsan Kaybı Yok
* 1944 Türbe Meydanındaki Mezarlığın Taşınması
* 1961 Suyun Gelişi (su deposunun yapılışı)
* 1963 Elektriğin Gelişi
* 1965 PTT Kuruluşu
* 1972 Birko’ nun Kuruluşu
* 1986 Yapı Koop. Kuruluşu ve Temel Atma
* 1991 Bahçeli Evler Yapı Koop. Kura Çekilişi
* 2002 Koyunlu derneğinin kuruluşu
Yıllara Göre Belediye Başkanları
2009 Zeki Bozkurt (AK Parti) 2004 Zati Yeşil (SP) 1999 Muzaffer Çelik (FP) 1994 Muzaffer Çelik (RP) 1989 Halil Gözükara (DYP) 1984 Ömer Cengiz (MDP) 1977 Halil Gözükara (AP) 1973 Halil Gözükara (AP) 1970 Halil Gözükara[7] 1968 Şevket Mumcu (BĞMSZ)
1963 Seyit Özyurt (BĞMSZ)
Yıllara göre belde/köy nüfus verileri
* 2019 771
* 2018 832
* 2017 842
* 2016 931
* 2015 1.032
* 2014 1.146
* 2013 1.079
* 2012 1.233
* 2011 1.315
* 2010 1.422
* 2009 1.751
* 2008 1.158
* 2007 1.223
* 2000 3.232
* 1990 4.313
